De crisis en de kloof – nieuw beleid hard nodig

Er wordt veel gezegd en gesproken over de aanpak van dit kabinet als het gaat om de coronacrisis. Waar we ons in het begin van de crisis nog konden vinden in de eenzijdige oplegging van de maatregelen, wordt dat naarmate het langer duurt, steeds moeilijker. Dat komt door gebrek aan transparantie van dit kabinet en de onwil om het eerlijke en echte debat aan te gaan met andere deskundigen dan de medische. We horen iedere persconferentie weer aan welke maatregelen er bijkomen of afgaan, maar de weg naar die besluitvorming toe, wordt onvoldoende met ons gedeeld. Dat leidt tot veel onbegrip en frustratie en een inhoudelijk debat komt daardoor niet op gang. Het blijft op-en-neer-pingpongen: “Ja, het kan wel” tegen “nee, het kan niet”. Recent kwam Herstel.nl in de media. Niet alleen vanwege hun ideeën over hoe de crisis óók zou kunnen worden aangepakt – de inhoud dus – maar vooral over het wel of niet uitoefenen van druk door het kabinet en het vertrek van enkele prominenten. Nu willen we daarmee niet zeggen dat het plan van Herstel.nl het juiste is, maar wel dat het goed is om de crisis vanuit meerdere gezichtspunten te bekijken en het beleid niet eenzijdig te richten op het aantal IC-bedden en de capaciteit in de zorg.

Huidig beleid

We zoeken dus naar een eerlijk en breder debat. Het beleid van dit kabinet is gericht op het beschermen van de kwetsbaren en de capaciteit in de zorg. Waar wij in het begin van de crisis nog bereid waren om voor deze kwetsbaren in de samenleving thuis te blijven, lukt ons dat nu steeds moeilijker. Sterker nog, er zijn nieuwe groepen kwetsbaren ontstaan waar we nu helemaal niets voor doen. Dat zijn de jongeren van nu, die de arbeidsmarkt straks moeten betreden en de toekomst van ons land vormen. Er is een toename van psychosociale klachten tijdens deze crisis, vooral bij jongeren. Wat doen we voor hen? Én het zijn de zelfstandig ondernemers die ondanks de steun van de overheid het niet meer redden en afstevenen op de bijstand met veel schulden in hun achterzak. Het zijn de jonge gezinnen, de kinderen die niet (volledig) naar school kunnen, de alleenstaanden die vereenzamen en zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Aanpak crisis zorgt voor grotere kloof

De aanpak van de crisis veroorzaakt ook een grotere kloof op de arbeidsmarkt, tussen werknemers,  flexwerkers en zelfstandigen. Werknemers in een gesloten sector kunnen niet werken, maar krijgen wel doorbetaald. Een zelfstandig ondernemer in diezelfde gesloten sector krijgt een stuk minder. Rijschoolhouders betalen hun personeel wel door, maar gaan zelf failliet, omdat ze onvoldoende steun krijgen voor hun eigen levensonderhoud en lasten. Door het beleid van de overheid raken velen in de bijstand. Volgens recente cijfers van het CBS gaat het nu al om een stijging van 3% in 2020, waarbij de coronacrisis als belangrijke factor wordt genoemd. We weten uit onderzoek dat mensen in de bijstand aanzienlijk minder gelukkig zijn en een minder hoge levensverwachting hebben. Dat is de directe schade van de huidige aanpak van deze crisis.

Nieuwe kwetsbaren

Wij zoeken daarom naar meer ruimte voor de “nieuwe” kwetsbaren. Meer ruimte in de steunmaatregelen, zelfstandig ondernemers echt perspectief bieden om in inkomen te kunnen voorzien, meer ruimte om naar school te kunnen en om interactie te kunnen hebben met elkaar. Dat betekent een ander beleid van de overheid, namelijk óók gericht op het beschermen van deze kwetsbaren. De kwetsbaren die zijn ontstaan door de crisis. De overheid moet onderzoeken welke maatregelen zij kan treffen zodat verdere schade voor deze groepen beperkt blijft. Dat kan door ruime en andere inzet van testbeleid, waardoor ondernemingen weer van het slot kunnen, waardoor mensen weer kunnen werken met elkaar, waardoor jongeren weer persoonlijk onderwijs kunnen volgen, waardoor kortom wij weer kunnen leven. Er zijn inmiddels creatieve oplossingen genoeg.

Eerlijk debat

De kloof die dit kabinet heeft laten ontstaan, tussen de kwetsbaren voor wie we thuisblijven en de kwetsbaren die het gevolg zijn van de crisis, tussen werknemers, flexwerkers en zelfstandigen, tussen jongeren uit kansrijke en jongeren uit kansarme gezinnen moet gedicht worden. Wij roepen het kabinet op om het eerlijke debat aan te gaan. Wees bereid om echte actie te ondernemen om ook de nieuwe groepen kwetsbaren te beschermen!

Dit blog is geschreven door Margreet Drijvers, directeur PZO, en Irene van Hest, manager van het Expertise Centrum Zelfstandigen van de FNV.