Een nieuwe blik: Zelfstandig ondernemers als onderdeel van een moderne en bestendige arbeidsmarkt

De oude wereld van werk is onomkeerbaar veranderd. De werknemers van vroeger zijn niet meer de werknemers van het heden en de ondernemers van weleer hebben zich aan de snelle veranderingen van nu aangepast.

Zelfstandig ondernemers zijn van grote waarde voor onze economie en samenleving. Zij kiezen heel bewust en in vrijheid voor het ondernemerschap. Zij hebben innovatiekracht en voegen waarde toe aan veel organisaties.

Veel bedrijven krijgen in sneltreinvaart te maken met de uitdagingen van globalisering, digitalisering, robotisering en zo meer. Het is voor hen van evident belang om zich op een andere manier te kunnen bewegen in de arbeidsmarkt. Een goede inzet van mensen met een goede balans tussen flexibel en vast zou daarin het uitgangspunt moeten zijn.

De diversiteit onder zelfstandig ondernemers is echter enorm. Die diversiteit uit zich onder meer in de reden van starten, sector, beroep, inkomen, mate van bescherming en wat ze nodig hebben. De diversiteit van de vraagstukken zijn daarmee ook een gegeven. Deze diversiteit klinkt op geen enkele manier door in de manier waarop over zelfstandigen wordt gesproken. Het liefst moet een one size fits all oplossing alle vraagstukken van alle zelfstandigen oplossen.

Positie

Zelfstandig ondernemers maken een onmiskenbaar onderdeel uit van onze arbeidsmarkt en hebben daarmee een ferme positie op deze arbeidsmarkt. En terecht. Met hun kennis en ervaring en hun flexibiliteit brengen ze organisaties verder.
De diverse groep verdient erkenning langs de lijn van het ondernemerschap en niet dat generieke maatregelen op hen worden losgelaten. Kwetsbare zelfstandigen moeten we beschermen, maar mensen die overduidelijk werken als zelfstandige moeten we vooral hun gang laten gaan. Het grondrecht om te ondernemen moeten we daarom serieus nemen.

Inzet

• Geef de zelfstandig ondernemers een eigen en erkende positie binnen de arbeidsmarkt. Doe dit door objectieve criteria te stellen aan het ondernemerschap. Niet vanuit de normen die aan het werknemerschap worden gesteld.
• De werkende moet het uitgangspunt zijn en niet de contractvorm. Neem de arbeidsovereenkomst niet meer als uitgangspunt, maar kijk naar hoe iemand het ondernemerschap invult en naar de persoon zelf.
• Neem het Europese grondrecht vrijheid van ondernemerschap serieus in de rechten van werkenden. En geef dit een nadrukkelijke plaats in de beoordeling van de arbeidsrelatie.

Groei

De indruk bestaat dat veel zelfstandigen enkel alleen werken. Niets is minder waar. Zelfstandigen werken steeds meer samen in nieuwe werkvormen, ad hoc dan wel duurzaam, en vaak in coöperaties. In de wet- en regelgeving worden deze samenwerkingsvormen regelmatig niet erkend en missen zelfstandigen mogelijkheden en kansen (vooral wet DBA en veel zorgwetgeving).
Daarnaast zijn er ook zelfstandigen die willen groeien met werknemers, maar vrezen zij de werkgeverslasten. Om werkgelegenheid te kunnen creëren, is deze groei wel nodig.

Inzet

• Erken nieuwe samenwerkingsvormen in wet- en regelgeving, zoals coöperatieve samenwerkingsvormen.
• Ontzie startende werkgevers ten aanzien van werkgeversverplichtingen zoals loondoorbetaling bij ziekte

Fiscaal

Fiscale faciliteiten moeten het ondernemerschap en de ondernemers stimuleren en mogen niet leiden tot oneigenlijke aantrekkingskracht van het ondernemerschap. De rechtsvorm is nu leidend voor de belastingvorm, terwijl het ondernemerschap daarin leidend zou moeten zijn.

Inzet

• Introduceer de ondernemingsbelasting, waardoor ongeacht de rechtsvorm de onderneming wordt belast en ondernemersfaciliteiten ter beschikking worden gesteld.

Zekerheden

De wijze waarop mensen hun arbeidzame leven inrichten heeft in de afgelopen decennia grote veranderingen ondergaan. De combinatie van een dienstverband met het ondernemerschap of de afwisseling daartussen komt steeds vaker voor. Dit zorgt ervoor dat we op een andere manier naar ons stelsel moeten kijken om iedereen op individueel niveau de zekerheden te kunnen bieden die ze nodig hebben.

Wij vinden dat door het bieden van werkzekerheid in plaats van baanzekerheid alle werkenden moeten kunnen rekenen op bepaalde zekerheden, zoals een goede basisvoorziening tegen arbeidsongeschiktheid, de mogelijkheid van levenlang ontwikkelen, de mogelijkheid om betaald ouderschapsverlof op te nemen, maar ook het verkrijgen van een hypotheek. Ook hier zou het contract niet de zekerheid moeten bepalen.

Inzet

• Een goede basisvoorziening voor alle werkenden in het geval van arbeidsongeschiktheid, waarbij rekening wordt gehouden met de situatie van zelfstandigen. Zorg er tot die tijd voor dat er in de verplichte AOV voor zelfstandigen de mogelijkheid is voor een opt-out.
• Voor zelfstandigen is het belangrijk om zich op 3 niveaus te kunnen blijven ontwikkelen: inzetbaarheid, ondernemerschap en hun vak. Programma’s vanuit de overheid gericht op duurzame inzetbaarheid en levenlang ontwikkelen moeten ook ter beschikking worden gesteld aan zelfstandigen.
• Breid het 9 weken betaald ouderschapsverlof uit naar zelfstandigen en zet daarmee een fundamentele stap in meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen en een beter evenwicht tussen werk en privé.