Hoe houd ik mijn verdiencapaciteit ook op langere termijn op peil?

Om brood op de plank te krijgen, heb je als zzp’er twee dingen nodig: opdrachten en een goede gezondheid om je werk uit te kunnen voeren, ook op de lange termijn. Sta je stil bij je gezondheid? En realiseer je je dat de keuzes die je nu maakt effect hebben op je verdiencapaciteit op de lange termijn?

Uit een onderzoek blijkt dat vrijheid de belangrijkste drijfveer is om zzp’er te worden. De vrijheid om eigen keuzes te maken, welke klussen je aanneemt en wanneer je werkt. Maar ook de vrijheid om op je eigen manier te kunnen werken. (Meer) geld verdienen blijkt geen primaire drijfveer, maar uiteraard is het wel van belang dat je voldoende verdient om het leven te kunnen leiden dat je wilt leven.

Voor de meeste zzp’ers is er voldoende werk. Maar dat verandert op het moment dat je het werk, om welke reden dan ook, niet meer kunt verrichten. Bijvoorbeeld doordat het werk fysiek te zwaar is geworden, de emotionele belasting van het werk te groot is geworden of je langdurig ziek wordt. Daar heb je zelf voor een belangrijk deel invloed op.

Arbeidsomstandigheden voor de zzp’er

Als zzp’er ben je vooral zelf verantwoordelijk voor je arbeidsomstandigheden. Als je meedraait in een grotere organisatie, dan zijn de arbeidsomstandigheden in de meeste gevallen vergelijkbaar met de arbeidsomstandigheden van het eigen personeel van die organisatie. Soms worden (aanvullende) eisen gesteld aan de voorwaarden waaronder het werk verricht wordt. Als werk in kleinere organisaties of bij particulieren worden uitgevoerd, zijn goede arbeidsomstandigheden minder vanzelfsprekend.

‘Kan mijn moeder dit werk op zeventigjarige leeftijd uitvoeren’?

Uit het onderzoek blijkt dat veel zzp’ers zich maar beperkt bezighouden met doorwerken tot aan hun pensioen. Stel jezelf eens de vraag “zou mijn vader of moeder op zeventigjarige leeftijd dit werk in zijn geheel, gedurende dezelfde uren uit kunnen voeren?” Nadenken over duurzame inzetbaarheid is nu al actueel. Immers, als jouw eigen moeder op zeventigjarige leeftijd een deel van het werk dat je nu uitvoert niet uit kan voeren, dan is het goed denkbaar dat jij dat, op het moment dat je tegen je pensioen aanzit ook niet zult kunnen.

Fysiek zwaar werk

Doe je fysiek zwaar werk? Dan is het van belang nu al goed na te denken over manieren waarop je je eigen werk zo licht mogelijk kunt maken. Daarvoor zou je onder meer gebruik kunnen maken van de arbocatalogus van de sector waarin je werkt. Daarin staan oplossingen om het werk wat lichter te maken. Je kunt de gratis checklist fysieke belasting van TNO gebruiken om de risico’s in kaart te brengen.

Gevaarlijke stoffen

Naast fysieke belasting is ook het werken met gevaarlijke stoffen een risico dat van groot belang is. In veel sectoren kun je blootgesteld worden aan stoffen waar je op de lange termijn ziek van kunt worden. Dit gaat niet alleen om giftige stoffen zoals lasrook en dieseluitlaatgassen, maar ook om stoffen waar je een allergie voor kunt ontwikkelen (ook als je verder nergens allergisch voor bent!). Dit kan zoveel effect hebben op je luchtwegen dat je letterlijk de lucht en energie mist om je werk uit te kunnen voeren. Allergene stoffen zijn onder andere epoxies en houtstof. Er zijn ook groepen stoffen die kankerverwekkend zijn, zoals fijnstof en ethanol. Daar heb je niet direct last van, maar het zijn wel stoffen waar je nu al voorzichtig mee moet omgaan om je eigen gezondheid op de lange termijn te beschermen. Afhankelijk van waar je werkt, kun je ook met reprotoxische stoffen te maken hebben: dat zijn stoffen die schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Voorbeelden hiervan zijn anesthesiegassen en cytostatica.

Wat kun je zelf doen?

• Als je door een organisatie wordt ingehuurd, dan heb je het recht om aan dat bedrijf te vragen of jij blootgesteld kunt worden aan gevaarlijke stoffen. Het bedrijf heeft die informatie opgenomen in hun RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie).
• Als je direct, zonder andere opdrachtgever, voor bijvoorbeeld een particulier werkt, dan moet je zelf deze informatie verzamelen. In de arbocatalogi van de sector waar je werkt, kun je hier informatie over vinden.
• Kijk voor de risico’s van producten die je inkoopt naar het veiligheidsinformatieblad. Dit geldt onder andere voor schoonmaak- en desinfectiemiddelen. Als je de situatie waarin je moet werken niet vertrouwt, begin er dan niet aan totdat je voldoende informatie en hulpmiddelen hebt om veilig aan de slag te gaan.
• Voor veel risico’s geldt: gebruik je gezond verstand. Als je met een product werkt waar op de verpakking allerlei symbolen staan over de gevaren, let daar dan op.
• Naast symbolen staan er ook zogeheten H-zinnen op de verpakking. Die zeggen wat voor soort risico je loopt. De P-zinnen geven aan welke maatregelen je moet nemen om het risico voor je gezondheid zo klein mogelijk te maken.

Meer weten over het werken met gevaarlijke stoffen?

Gezond en met plezier kunnen blijven werken begint nu, ook voor jou! Zorg zelf voor goede arbeidsomstandigheden. Voorkom ook onnodige blootstelling aan gevaarlijke stoffen. De Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA) onderzocht in samenwerking met brancheverenigingen de manier waarop zzp’ers omgaan met arbeidsomstandigheden. Op basis van de resultaten zijn voor de zorg, de bouw, de techniek en de agrarische sector informatiebladen ontwikkeld met daarin informatie over de risico’s en tips om hiermee om te gaan.

Je kunt ze hier gratis downloaden: www.arbeidshygiene.nl/beroepsziekten/zzpers.
Als je in een andere sector werkt, kun je ook gebruik maken van de informatie voor preventiemedewerkers: www.arbeidshygiene.nl/beroepsziekten/preventiemedewerker.

Dit artikel is geschreven door Eveline Janse, commmunicatie-adviseur bij Everlution, in opdracht van de NVvA.