Wanneer ben je een ondernemer?

Het afgelopen jaar ben ik vaak geconfronteerd met opmerkingen als “een zzp’er is toch geen ondernemer” en “dit zijn geen echte ondernemers”. Vaak worden deze opmerkingen geplaatst met een negatief oordeel en de behoefte om het te veranderen.

Dat heeft mij doen besluiten om eens wat dieper in het begrip “ondernemer” te duiken. Wat wordt daar nu eigenlijk onder verstaan? Bestaat er een definitie van? En waarom vinden we het zo belangrijk om “echte” ondernemers van “nep” ondernemers te onderscheiden?

Van Dale

Mijn eerste bron is onze rots in de branding en meest toonaangevende en gezaghebbende uitgever (hun eigen woorden) van woordenboeken, Van Dale. Daarin staan de volgende definities.

on·der·ne·mer (de; m,v; meervoud: ondernemers)

1 iemand die een bedrijf voor eigen rekening uitoefent

on·der·ne·ming (de; v; meervoud: ondernemingen; verkleinwoord: onderneminkje)

1 iets dat je onderneemt 2 op winst gericht bedrijf dat voor eigen risico werkt

on·der·ne·men (ondernam, heeft ondernomen)

1 op zich nemen 2 beginnen te doen; = uitvoeren: actie ondernemen

Fiscaal

Om het ons gemakkelijk te maken (not!) bestaan er binnen het fiscale domein verschillende interpretaties van het begrip ondernemer/onderneming.

Voor de btw ben je een ondernemer als je zelfstandig een bedrijf of beroep uitoefent dan wel een vermogensbestanddeel exploiteert en regelmatig inkomsten geniet.

In de Wet Inkomstenbelasting wordt onder ondernemer verstaan: de belastingplichtige voor rekening van wie een onderneming wordt gedreven. Een artikel verder staat dat ook het zelfstandig uitgeoefende beroep hieronder valt.

Met de definities van Van Dale in de hand, zou dit niet tot grote discussies moeten leiden. De Belastingdienst gaat in de handhaving wel standaarden er op los te laten. Aan de hand van vier thema’s, zelfstandigheid, ondernemersrisico, continuïteit en omvang wordt vastgesteld of je voor de Inkomstenbelasting kan worden aangemerkt als ondernemer.

Ondernemerscheck

De Belastingdienst heeft dan ook de zogenaamde Ondernemerscheck in het leven geroepen. Hier kunnen belastingplichtigen controleren of ze voor de Inkomstenbelasting als ondernemers worden aangemerkt. Er komen grappige (not!) dingen naar boven als je die invult. Bijvoorbeeld als ik aangeef dat ik goederen verkoop, hebben de voorbeelden ook betrekking op het verlenen van diensten. Maar de vraag of ik afhankelijk ben van één klant wordt niet gesteld. Terwijl er voorbeelden te over zijn dat bedrijven die goederen leveren van één klant afhankelijk zijn. In het kader van risico spreiding niet heel verstandig, maar de Belastingdienst vindt het niet erg.

De Belastingdienst vindt het wel erg als je diensten levert en afhankelijk bent van één opdrachtgever. Je bedrijf heeft dan ineens onvoldoende omvang en dan is de conclusie dat je geen ondernemer bent.

Als ik geen tijd en geld besteed aan het vinden van nieuwe klanten of opdrachtgevers vindt de Belastingdienst dat niet goed voor de continuïteit van mijn bedrijf. Ik kan mij voorbeelden indenken dat het bestaande netwerk voldoende is om nieuwe opdrachten te verkrijgen of een ondernemer werkt in een niche waardoor opdrachtgevers automatisch bij haar/hem uitkomen. Soms hoeven ondernemers daar geen tijd en geld aan te besteden.

Bij het bepalen van de zelfstandigheid wordt in deze check het verlenen van diensten en leveren van goederen weer door elkaar gehusseld. De vragen zijn voornamelijk gericht op het verlenen van diensten, zoals werk je met eigen materialen en mag je je eigen prijs bepalen. Bijzonder als je bedenkt dat een fruitteler of een melkboer in veel gevallen ook niet zijn eigen prijs kan bepalen. Maar in die gevallen zal de Belastingdienst niet snel tot de conclusie komen dat ze niet te maken hebben met een ondernemer.

Conclusie

Het is verbazingwekkend dat in een economie waarin de dienstensector een steeds grotere omvang krijgt, we zo onzorgvuldig omgaan met de zelfstandigen die hun kennis (hersens) en kunde (handjes) vermarkten. Het zou zo mooi zijn als ook deze ondernemers serieus worden genomen.

Deze blog is geschreven door Margreet Drijvers. Margreet zet zich sinds november 2016 in voor de belangenbehartiging van de zzp’ers en sinds september 2017 is zij tevens directeur van het PZO. Zij gelooft sterk in samenwerking ook al is zij in hart en nieren zelfstandig ondernemer. Door het aanmoedigen van kruisverbanden op diverse vlakken versterkt zij de positie van de zelfstandige.