Wat kan de zzp’er de komende jaren van het kabinet verwachten?

Na een summier coalitieakkoord eind 2021, kunnen we nu in de hoofdlijnenbrief arbeidsmarkt van maar liefst 38 pagina’s meer lezen over hoe het huidige kabinet de arbeidsmarkt weer toekomstbestendig denkt te maken en welke rol zelfstandigen daarin hebben. In dit artikel informeren we je over de plannen van het kabinet. 

Duidelijkheid over de arbeidsrelatie

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Karien van Gennip, heeft in een hoofdlijnenbrief toegelicht hoe zij de arbeidsmarkt weer toekomstbestendig denkt te maken. Er zijn vijf belangrijke thema’s die het kabinet de komende periode wil gaan aanpakken. Zo ook het thema duidelijkheid over de arbeidsrelatie. Steeds meer werkenden zijn volgens het kabinet gaan werken buiten dienstbetrekking, terwijl zij volgens de geldende regels een arbeidsovereenkomst behoren te hebben. Het kabinet vindt dit ongewenst en heeft daarom de ambitie om dit tegen te gaan via beleid, regelgeving en handhaving.

Aanpak van het kabinet

Het kabinet kiest hierbij een aanpak langs drie lijnen om (de regels rondom) het werken met en als zelfstandigen toekomstbestendiger te maken.

1.  Inzetten op een gelijker speelveld voor contractvormen met betrekking tot de sociale zekerheid en fiscaliteit;
2. Meer duidelijkheid creëren over de vraag wanneer gewerkt wordt als werknemer dan wel als zelfstandige buiten dienstbetrekking alsmede het ondersteunen van werkenden om hun rechtspositie op te eisen; en
3. Het verbeteren van toezicht en handhaving op schijnzelfstandigheid.

Gelijker speelveld

Allereerst gaat het kabinet inzetten op een gelijker speelveld met betrekking tot de sociale zekerheid en fiscaliteit. Zo wordt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen voorbereid en wordt de zelfstandigenaftrek afgebouwd. Op pensioengebied zien we dat de FOR wordt afgeschaft. PZO verbaast zich er al tijden over waarom men denkt dat door het verzwaren van de lasten van de zzp’er er een gelijk speelveld zal ontstaan. Voor veel zelfstandigen is het immers heel lastig om deze extra kosten te verrekenen in het tarief. De opdrachtgever is dan nog altijd spekkoper terwijl je toch zou denken dat het gelijke speelveld moet ontstaan tussen opdrachtgever en werkgever.

Meer duidelijkheid over de beoordeling van de arbeidsrelatie

Naast een gelijker speelveld zet het kabinet in op het verduidelijken van wet- en regelgeving rondom de kwalificatie van de arbeidsrelatie. In de afgelopen jaren is daarop het nodige gebeurd, maar het kabinet geeft aan dat verdere stappen gewenst zijn. Wij hopen ten zeerste dat de verwachting van het kabinet dat het grijze gebied tussen werknemers en zelfstandigen wordt verkleind, uit komt, maar vrezen ook een herhaling van zetten. Daarom stelt PZO voor om het ondernemerschap terug in de beoordeling te brengen.

Vergroten effectiviteit van toezicht en handhaving

Met het bieden van de duidelijkheid voor de beoordeling van de arbeidsrelatie kan de wens om het handhavingsmoratorium op te heffen worden vervuld. En dat is positief. Dat de opheffing ervan zorgvuldig en in overleg met sectoren moet gebeuren, zodat er geen ongewenste effecten optreden voor gewone bonafide ondernemers, is evident. De minister laat na de zomer weten wat de plannen daarvoor zijn.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen

Het kabinet neemt het advies van de Stichting van de Arbeid als leidraad. Toch ziet het kabinet op het punt van de keuze in de wachttijd geen mogelijkheden om het advies te volgen. Hier is bij de totstandkoming van dat advies lang over gesproken. Juist die keuzevrijheid is voor zelfstandigen van groot belang.

Vrezen een herhaling van zetten

Gelukkig is er in de brief ook aandacht voor de voordelen van het zelfstandig ondernemerschap en dat zij moeten kunnen blijven ondernemen. Wanneer het onduidelijk is wanneer je als zelfstandige ingezet kan worden moet deze duidelijkheid er echt komen. Dat is bij het vorige kabinet niet gelukt. We erkennen dat dat binnen de huidige kaders erg lastig is en vrezen een herhaling van zetten. We  hopen op ambitie van het kabinet voor een rigoureuze oplossing gecombineerd met een vernieuwende aanpak op het gebied van sociale zekerheid, fiscaliteit en arbeidsrecht.

Het is positief dat dit kabinet actief aan de slag gaat met het zzp-dossier. Of de zelfstandige met al deze plannen een onderdeel van een toekomstbestendige arbeidsmarkt wordt, zullen we kritisch blijven volgen.